Kiedy od wczoraj widzę na fejsbuku kilkadziesiąt wpisów z tagiem #jateż, to ogarnia mnie wściekłość. Wściekłość, że dalej na świecie jest tylu facetów, którzy sobie bezczelnie poczynają i nie uważają tego za nic złego. Ja też byłam ofiarą molestowania. W tym roku, podczas mojej podróży.

Od kiedy Alyssa Milano dwa dni temu napisała na swoim Twitterze

Jeśli wszystkie kobiety, które były kiedyś molestowane lub napastowane seksualnie, ustawiłyby sobie #jateż jako status, być może bylibyśmy w stanie pokazać ludziom skalę tego zjawiska.

to moje social media wybuchły. Dosłownie. Dziewczyny, które znam, z wielu zakątków świata, pochodzące z różnych kultur podzieliły się swoimi doświadczeniami. Każdą z tych dziewczyn podziwiam za to, że odważyła się ujawnić niełatwą dla niej historię i że zaprotestowała przeciwko przekroczeniu jej osobistej granicy. Bo tu nie chodzi tylko o gwałt, bo molestowanie to nie tylko naruszenie ciała. To też nazwanie dziewczyny sunią, powiedzenie jej „komplementu” o balonach czy gwizd. To lubieżne spojrzenie, oblizywanie się i wszystko, co sprowadza nas do obiektu seksualnego. To nie jest ok. To nie jest kurwa ok! I kiedy myślę o tych wszystkich wyznaniach tych wszystkich odważnych dziewczyn, to do głowy automatycznie przychodzą mi historie z Timoru Wschodniego. Bo w Timorze Wschodnim ofiarą była praktycznie każda z nas.

To my, ofiary

Anastasiia, Białorusinka, która wyszła za Portugalczyka, trafiła do Timoru ze względu na kontrakt męża. Miała ten komfort, że nie musiała szukać pracy na miejscu, a dnie lubiła spędzać na miejskiej plaży. Skończyła z tym zwyczajem, kiedy jednego dnia, unosząc oczy znad książki, zobaczyła na oko dziesięcioletniego chłopca, który stał obok zupełnie nagi i się onanizował patrząc na nią.

Liliana to Portugalka po pięćdziesiątce, matka dwójki dzieci, która przyjechała do Timoru za pracą. Bycie nauczycielem w Portugalii to życie na głodowych stawkach, a w dawnej kolonii można za nauczycielską pensję i normalnie przeżyć i wysyłać pieniądze do domu. Po pracy chętnie jeździła nad ocean, by popływać. Zamieniła jednak ocean na wściekle drogi basen w czterogwiazdkowym hotelu po jednym popołudniu. Dlaczego? Bo raz, jak weszła do wody, to od razu otoczyła ją chmara dzieciaków i zaczęła ją bezpardonowo obmacywać. Wielu z nich nie miało nawet dziesięciu lat.

Sophie, australijska lekarka, miała dosyć pracy w Sydney na pełnych obrotach i postanowiła polecieć do Dili, stolicy Timoru, by pomagać pro bono w jednej z lokalnych klinik. Teraz szuka nowego mieszkania, a z obecnego nie wychodzi bez kogoś znajomego po tym, kiedy pod wycieraczką znalazła zdjęcie nagiego Timorczyka z podpisem „Chcę Cię rżnąć dziś wieczorem w Twojej klinice”. Chciała to zgłosić na lokalnym posterunku policji, ale tam ją wyśmiano.

Ana, wiecznie roześmiana portugalska prawniczka, od kilku miesięcy pomaga w jednej z lokalnych organizacji. Wieczorami lubiła z koleżanką biegać wzdłuż głównej drogi wijącej się wokół wybrzeża. Biega zdecydowanie rzadziej od momentu, kiedy podczas jednego tylko wieczoru dostała pięć klapsów w tyłek od przejeżdżających na skuterach Timorczyków.

Kamila to ja, wolontariuszka z Polski w hostelu i organizacji ekologicznej. Za każdym razem jak wychodziłam na ulicę po przysłowiowe bułki, to czułam na sobie ten śliski, lubieżny wzrok lokalnych mężczyzn, a średnio podczas pięciominutowego spaceru dziesięć razy słyszałam cmokanie, gwizdanie czy ujadanie. I od pewnego czasu nie chodzę już sama pływać w oceanie, mimo, że mieszkam od niego pięć minut drogi. #jateż byłam ofiarą timorskiego gówniarza.

Timorki mają najgorzej

Nie podałam przykładów dziewczyn z zagranicy przypadkowo. W naszym gronie, w naszej kulturze, łatwiej o tym rozmawiać, łatwiej powiedzieć, że coś nie jest ok, łatwiej postawić mężczyźnie granice. Timorki nie mają takiej szansy. W ich kulturze przemoc domowa i napastowanie seksualne to brutalnie smutna rzeczywistość, o której jednak prawie żadna się nie zająknie, bo dostałaby za to jeszcze większy łomot od swojego faceta, a rodzina i tak wzięłaby jego stronę. Poznałam dwie takie strasznie smutne historie.

Luisa to moja sąsiadka, która ma trójkę pięknych dzieci i mieszka w nowoczesnym domu z dużym ogrodem. Jej mąż, Alexandre, ma dobrą pracę w ministerstwie, a po godzinach gra na gitarze w jednym z popularniejszych timorskich zespołów. Kobieta ostatnio oznajmiła mężowi, że nie chciałaby już mieć więcej dzieci i chciałaby zacząć brać tabletki antykoncepcyjne. Po tym ten ją brutalnie pobił i zgwałcił. Luisa przyszła do mnie dzień później i poprosiła, czy nie mogłabym zrobić dla niej zakupów na kilka dni, gdyż wstydzi się z limem pokazać na mieście.

Maria pracowała w hostelu od kilku miesięcy. Sprowadził ją jeden z właścicieli, u którego wcześniej pracowała na ekologicznej farmie na drugim końcu Timoru. Maria była porywcza, często się buntowała, ale wieczorami nie raz zastałam ją całą we łzach. Okazało się, że regularnie od kilku lat właściciel ją molestuje, a ona nie ma jak temu zapobiec, bo utraciłaby pracę, z której jej rodzina jest taka dumna.

Jestem wściekła, tak cholernie wściekła!

Timorskie dziewczyny nawet nie pomyślały, że mogłyby to gdzieś zgłosić. W swoim kraju naraziłyby się tylko na śmieszność. Obydwie też opowiedziały mi swoje historie tak, że czułam jak to one czuły się winne tego, co je spotkały. Może zamiast wszystkich NGOsów pomagających w odbudowie ekonomicznej kraju czy nawet tych tworzonych specjalnie dla kobiet, by pomagać im w biznesach, w Timorze powinien pojawić się taki, który powie, że to cholerne klepnięcie w tyłek NIE jest ok i powinni ci za to uciąć rękę, to może się czegoś w końcu nauczysz.

Wiem, że w Timorze na ten temat powiedziano by mi, że sama się o to prosiłam, bo przecież każda białaska przyjeżdżająca na wyspę ma ochotę na lokalnych facetów. U nas w Polsce usłyszałabym głosy, że sama się o to prosiłam i po co pchałam do kraju dzikusów, ciapatych czy muzułmanów. Tylko, że w Timorze 96% społeczności to katolicy. I to tacy katolicy, że co niedzielę timorskie kościoły są bardziej zapchane, niż nasze podczas pasterki. To tacy katolicy marzą, by pojechać do Portugalii. Nie do Lizbony, nie do Porto, oni chcą do Fatimy. To tacy katolicy, że jak usłyszą o tym, że jestem z Polski, to emocjonują się i z rozrzewnieniem wspominają wizytę Jana Pawła II w trudnym momencie dla ich kraju. Jeśli tylko będą mieli szansę to ode mnie usłyszeć. Zdecydowana większość tego nie chce, bo woli złapać mnie za tyłek.

Co jest dla mnie najsmutniejsze?

Nie widziałam w sieci żadnego #jateż z Timoru, a tamtejsze dziewczyny pół dnia spędzają na fejsbuku. A kiedy powiedziałam znajomemu timorskiemu nauczycielowi, że od początku edukacji należałoby uświadamiać chłopców, że ciało kobiety, to jej własność, a to, co robią chłopcy dla żartów, jest złe, to tylko się popukał w głowę.

*imiona moich timorskich bohaterek zostały zmienione, by przypadkiem nie sprawić im kłopotów w ojczyźnie

Chcesz dowiedzieć się więcej o Timorze Wschodnim? Przeczytaj moje artykuły!

• Historia Timoru Wschodniego. Raj, o którym zapomniał świat.
• Dili. Dwa oblicza stolicy Timoru Wschodniego.